Klasyfikacja olejów bazowych API – wszystko, co musisz wiedzieć
Dobór odpowiedniego oleju bazowego to fundament skutecznego smarowania w przemyśle i motoryzacji. Każdy środek smarny – zanim zostaną do niego dodane dodatki uszlachetniające – zaczyna jako olej bazowy, który wpływa na jego właściwości w ekstremalnych temperaturach, odporność na utlenianie i ogólną trwałość. Amerykański Instytut Naftowy (API) podzielił oleje bazowe na pięć grup. Sprawdź, czym się różnią i jak wybrać odpowiednią bazę dla swoich zastosowań.
Grupa I – tradycyjne oleje mineralne
Oleje bazowe Grupy I są najstarsze technologicznie i powstają w wyniku rafinacji rozpuszczalnikowej. Zawierają mniej niż 90% nasyconych węglowodorów i ponad 0,03% siarki, a ich wskaźnik lepkości mieści się w przedziale 80–120. Mają bursztynowy kolor i są najtańsze, ale też mniej odporne na utlenianie. Wciąż są powszechnie stosowane w przemyśle, choć coraz częściej zastępowane przez oleje Grupy II.
Grupa II – nowoczesna baza mineralna o lepszej czystości
Olej bazowy Grupy II powstaje w procesie hydrorafinacji z użyciem wodoru, co pozwala uzyskać produkt o większej czystości chemicznej – ponad 90% nasyconych węglowodorów i mniej niż 0,03% siarki. Cechują się lepszą odpornością na utlenianie, jaśniejszym kolorem (zdjęcie poniżej) i bardzo dobrą stabilnością. Grupa II staje się obecnie standardem zarówno w olejach przemysłowych, jak i silnikowych.
Grupa III – oleje syntetyczne z ropy naftowej
Grupa III to najbardziej zaawansowana forma olejów mineralnych. Choć technicznie nadal pochodzą z ropy naftowej, ich produkcja odbywa się w bardzo surowych warunkach hydrokrakingu. Oleje te mają wskaźnik lepkości powyżej 120, są odporne na utlenianie i oferują znakomitą czystość. Często nazywane są „syntetycznymi olejami”, mimo że formalnie to nadal oleje mineralne. Idealne do nowoczesnych, wysokoobciążonych aplikacji.
Grupa IV – syntetyczne oleje PAO
Grupa IV to w pełni syntetyczne oleje bazowe (PAO – polialfaolefiny), które nie są pozyskiwane z ropy, lecz powstają w procesie syntezy chemicznej. Charakteryzują się bardzo wysokim wskaźnikiem lepkości (VI >120), szerokim zakresem temperatur pracy oraz wyjątkową stabilnością termiczną. Stosowane w aplikacjach ekstremalnych – od bardzo niskich do bardzo wysokich temperatur.
Grupa V – estry, PAG i inne specjalistyczne bazy
Do Grupy V należą wszystkie oleje bazowe, które nie mieszczą się w grupach I–IV, w tym m.in. estry syntetyczne, PAG (polialkilenoglikole), silikony, biooleje i inne specjalistyczne związki. Często są używane jako dodatki do baz PAO lub mineralnych w celu poprawy właściwości takich jak odporność na temperaturę, detergencja czy kompatybilność z uszczelnieniami.
Jakie oleje bazowe wybrać?
Wybór odpowiedniego oleju bazowego zależy od warunków pracy, wymagań technologicznych i rodzaju aplikacji. W przemyśle i motoryzacji coraz częściej sięga się po oleje bazujące na Grupie II i III, które oferują świetny kompromis między ceną a wydajnością. Do zastosowań specjalistycznych – jak sprężarki, łańcuchy, czy układy hydrauliczne pracujące w skrajnych temperaturach – często wybiera się syntetyczne oleje PAO (Grupa IV) lub mieszanki z dodatkiem estrów (Grupa V).
Parametry fizyczne olejów bazowych – na co zwrócić uwagę?
Przy doborze bazy olejowej warto zwrócić uwagę na kluczowe parametry techniczne:
Lepkość (ASTM D445) – wpływa na grubość filmu smarnego
Wskaźnik lepkości (ASTM D2270) – stabilność lepkości w różnych temperaturach
Gęstość względna (ASTM D1298) – masa właściwa oleju
Punkt zapłonu (ASTM D92/D93) – bezpieczeństwo pracy w wysokich temperaturach
Punkt płynięcia (ASTM D97) – zachowanie oleju w niskich temperaturach
Podsumowanie
Rozumienie klasyfikacji olejów bazowych API to klucz do wyboru odpowiedniego środka smarnego dla maszyn przemysłowych, urządzeń hydraulicznych czy silników spalinowych. W naszej ofercie znajdziesz pełen zakres olejów bazujących na grupach I–V – zarówno oleje mineralne, jak i pełne syntetyki PAO oraz estry specjalistyczne. Skontaktuj się z nami, a pomożemy dobrać produkt idealnie dopasowany do Twoich potrzeb.
